Nisan ayı emtia piyasasında sert yükselişlerin yaşandığı bir dönem olurken, jeopolitik riskler, arz endişeleri ve kurak hava koşulları, bu piyasayı etkileyen önemli unsurlar arasında yer aldı.
ABD’de açıklanan enflasyon verilerinin Fed‘in faiz oranlarını düşürmek için acele etmeyeceğine yönelik tahminleri kuvvetlendirmesine karşın jeopolitik riskler, yaptırımlar ve üretime ilişkin endişeler emtia piyasasındaki yukarı yönlü seyirde etkili oldu.
Geçen ay ons bazında altın yüzde 2,4, gümüş yüzde 5,3, platin yüzde 2,7 değer kazanırken, paladyum yüzde 6,1 değer kaybetti. Altının ons fiyatı 2 bin 431,54 dolarla tarihi zirveyi, gümüşün ons fiyatı da 29,79 dolarla Şubat 2021’den bu yana en yüksek seviyeyi test etti.
Orta Doğu’daki gerilimden kaynaklanan jeopolitik risklerden dolayı değerli metallerde yükselişler görüldü. Altının ons fiyatı, artan jeopolitik risklerin yanı sıra merkez bankaları ve Çinli tüketicilerden gelen talep üzerine yükseldi.
Avrupa Merkez Bankasının (ECB) bu yıl faiz indirim döngüsü başlatacağı beklentisinin artması, jeopolitik gerilimler, özel fonlardan ve merkez bankalarından artan talep altının ons fiyatının tarihi zirveyi görmesine neden oldu. Küresel çapta madenlerde gümüş üretiminin yavaşlaması ve endüstriyel alanda talebin artmasıyla bu emtianın fiyatı yükseldi.
Baz metallerde bakır dikkati çekti
Tezgah üstü piyasada geçen ay libre bazında fiyatlar, bakırda yüzde 13,2, alüminyumda yüzde 10,7, kurşunda yüzde 9,8, nikelde yüzde 16,2, çinkoda yüzde 19,3 artış kaydetti. Bakırın libre fiyatı, 4,67 dolarla Nisan 2022’den sonraki zirveyi gördü.
ABD ile İngiltere‘nin, Rusya tarafından yeni üretilen alüminyum, bakır ve nikelin ABD’ye ithalatı ile metal borsalarında işlem görmesini yasaklaması baz metal fiyatlarında sert yükselişlere neden oldu.
ABD Başkanı Joe Biden‘ın, Çin’e yönelik açıklamaları da baz metal fiyatlarındaki artışların hızlanmasına yol açtı. Biden, Çin çeliği ve alüminyumuna yönelik gümrük vergilerinin üç katına çıkarılması çağrısında bulundu.
Dünya genelinde ekonomik aktivitenin güçlü kalmaya devam edeceğine yönelik beklentiler bakır fiyatlarını destekledi. Yeşil enerjiye geçişin artması da bakır fiyatlarının artmasına neden oldu. Analistler, küresel imalat sektöründe büyümeye yönelik işaretler ve bakır piyasasında sıkılaşan koşullarla bakır fiyatlarındaki yükselişlerin devam edebileceğini söyledi.
Bakır, ayrıca arz endişeleri ve talebin artacağına ilişkin beklentilerle yükseldi. Yatırımcılar, üretim arttıkça tüketimin daha güçlü olacağını belirtti. Güç kablolarında, rüzgar türbinlerinde, elektrikli araçlarda ve güneş panellerinde kullanılan bakır, enerji dönüşümünde önemli bir malzeme konumunda bulunuyor.
Yatırımcıların, maden şirketlerinin bakıra olan talep artışını karşılamakta zorlanacağına dair öngörüler de bu emtianın fiyatını destekledi. Emtia ticareti yapan Singapur merkezli Trafigura şirketi, elektrikli araç, enerji altyapısı, yapay zeka ve otomasyon sektörlerindeki gelişen faaliyetlerin bundan sonraki 10 yılda en az 10 milyon metrik ton ek bakır tüketimine yol açabileceği öngörüsünde bulundu.
Enerji grubuna bakıldığında ise Brent petrolün varil fiyatı yüzde 1 azalırken, New York Ticaret Borsası‘nda işlem gören doğal gazın İngiliz Termal Birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı yüzde 12,9 artış kaydetti. İsrail ile Hamas arasında ateşkes ve karşılıklı esir takası müzakereleri dolaylı olarak devam ediyor.
Büyük petrol üreticilerinin ve ticaret yollarının bulunduğu Orta Doğu’da ateşkes sağlanması ihtimali ise arz endişelerini azaltarak petrol fiyatlarının aşağı yönlü hareketini destekliyor.
Mısır ve Katar arabuluculuğunda hazırlanan yeni bir ateşkes ve karşılıklı esir takası anlaşması teklifinin cuma günü Hamas’a sunulduğu, Hamas’ın teklif üzerinde çalıştığı ve yakında yanıtını vereceği açıklanmıştı. Doğal gaz arama maliyetlerindeki artış ise doğal gaz fiyatlarını yükseltti.
Tarım grubu karışık seyretti
Geçen ay Chicago Ticaret Borsası‘nda kile başına fiyatlar, buğdayda yüzde 7,7, mısırda yüzde 1,1, pirinçte yüzde 15,5 artarken, soya fasulyesinde yüzde 2,4 azaldı.
Intercontinental Exchange‘de libre bazında fiyatlar, pamukta yüzde 14,7, kakaoda yüzde 5, şekerde yüzde 12,2 azalış kaydederken, kahvede yüzde 14,7 yükseldi. Kahvenin libre fiyatı, 2,4540 dolarla Şubat 2022’den bu yana en yüksek seviyeyi test etti.
Kakaonun ton başına fiyatı, 11 bin 722 dolarla tarihi zirveyi görmesine karşın Nijerya‘da kakao ihracatının artması ve arza yönelik endişelerin hafiflemesiyle bu seviyeden geriledi.
Rusya ve Ukrayna arasında gerilimin artmasıyla buğday, mısır ve pirinç fiyatlarında yükselişler görüldü. Küresel çapta artan tohum, gübre, sulama ve işçilik maliyetleriyle pirinç fiyatları yükseldi.
ABD’de, soya fasulyesi ekim alanlarının artması bu ürünün fiyatlarının düşmesine neden oldu. Hindistan ve Avustralya‘da pamuk rekoltelerinin artmasıyla da pamuk fiyatları düştü.
Kahve çekirdeği üreticilerine ev sahipliği yapan Güneydoğu Asya’daki aşırı sıcak ve kuraklıkların daha düşük hasatlara yol açmasıyla kahve fiyatlarında sert yükselişler görüldü. Hava koşullarından dolayı Brezilya ve Vietnam’da kahve üretiminin aksaması da fiyatların artmasına neden oldu.
Hindistan’da şeker fabrikalarının etanol üretmek için daha fazla şeker kullanmasına izin verebileceğine yönelik haberlerle şeker fiyatları geriledi. Analistler, bu durumun hükümetin şeker ihracatına yönelik kısıtlamaları yakın zamanda hafifletmeyeceği anlamına gelebileceğini kaydetti. Brezilya’da artan yağışlarla üretime yönelik artan beklentiler de şeker fiyatlarının gerilemesine neden oldu.
